Kείμενο εργασίας των Αντώνη Μπόγρη, Μηχανικού Πληροφορικής & Επικοινωνιών και Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Χρήστου Ζαγγανά, Δικηγόρου & μέλους της οργάνωσης Homo Digitalis
Η προσπάθεια ρύθμισης της ψηφιακής τεχνολογίας και ειδικότερα των ψηφιακών κολοσσών συνιστά μία πρωτοβουλία της ΕΕ η οποία την τοποθετεί στην παγκόσμια πρωτοπορία στον τομέα.
Η δυνατότητά της να παράγει ρυθμιστικά αποτελέσματα σε παγκόσμιο επίπεδο καθιστά τον ρόλο της επιπλέον κρίσιμο για το μέλλον. Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού που συντελείται σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν υπάρχει τομέας σε προσωπικό ή συλλογικό επίπεδο που να μην σχετίζεται άμεσα με τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων των χρηστών. Οι εταιρείες που αναπτύσσονται στις δύο αυτές δραστηριότητες, έχουν εγκαθιδρύσει ολιγοπωλιακό καθεστώς, είτε πρόκειται για τη διατροφή, την εκπαίδευση, την εργασία είτε ακόμα και τη διαχείριση της πληροφορίας σε κρίσιμες συνθήκες. Πλήθος πολιτικών δυνάμεων και κινημάτων, ΜΚΟ και διανοουμένων έχουν καταδείξει την κοινωνική παθογένεια που η παραπάνω συνθήκη συνεπάγεται.
Οι Digital Services Act (DSA) και Digital Markets Act (DMA) έχουν λάβει την τελική τους μορφή και πλέον βρίσκονται στο στάδιο εφαρμογής. Ως στόχο, η πρώτη έχει θέσει τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου ψηφιακού πλαισίου για τους χρήστες βάσει του οποίου τα θεμελιώδη δικαιώματα θα προστατεύονται και η δεύτερη την καθιέρωση ενός επιπέδου λειτουργίας της αγοράς με τρόπο που θα περιορίζει τη δύναμη των ψηφιακών μονοπωλίων. Σύμφωνα με τις διακηρύξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βασικούς στόχους συνιστούν: i. η προσαρμογή της στην ψηφιακή δεκαετία μέσα από τις κατάλληλες νομοθετικές επεμβάσεις, ii. η ρύθμιση της ψηφιακής οικονομίας και iii. η κυριαρχία στον δικό της ψηφιακό χώρο. Παρά τις θετικές προθέσεις υπάρχουν τρία σημεία για τα οποία είναι πιθανό να δημιουργηθούν συγκρούσεις: Η παρακολούθηση των χρηστών, ο έλεγχος του περιεχομένου και ο σεβασμός της ιδιωτικότητας. Ποιος τελικά έχει τον έλεγχο του περιεχομένου και υπό ποιους όρους;
Τον Φεβρουάριο αυτού του έτους παρήλθε μία σημαντική προθεσμία σχετικά με το Digital Services Act (DSA) και την κατηγοριοποίηση των πολύ μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών (Very Large Online Platforms – VLOPs) και μηχανών αναζήτησης (Very Large Online Search Engines – VLOSEs). Μέσα στο 2023 θα διαπιστώσουμε τις πρώτες πρακτικές συνέπειες της εφαρμογής ορισμένων από τους νέους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τη ρύθμιση των ψηφιακών αγορών. Οι πολύ μεγάλοι πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών έχουν ήδη δηλώσει ότι πληρούν τα κριτήρια και πρέπει να κατηγοριοποιηθούν ως μεγάλοι παίκτες, υπαγόμενοι στο αυστηρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο όπως προβλέπεται στο DSA. Όσοι δεν συμμορφωθούν είναι πιθανό να βρεθούν αντιμέτωποι με κυρώσεις από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τον Σεπτέμβρη του 2023.
Το Digital Markets Act (DMA) θα ξεκινήσει την εφαρμογή του στις 2 Μαΐου 2023, ενώ οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από συγκριμένα άρθρα δεν θα ξεκινήσουν πριν από τον Μάρτιο 2024. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν καταστήσει σαφές ότι αναμένουν την εφαρμογή του DMA -σε μεγάλο βαθμό- μέσω ιδιωτικών πράξεων στις οποίες θα προβούν οι επηρεαζόμενες επιχειρήσεις και τελικοί χρήστες. Ωστόσο, καθώς δεν έχει δημιουργηθεί κάποιο εργαλείο εναρμόνισης που θα ανταποκριθεί σε αυτό το αίτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναμένεται ότι το DMA θα ρυθμιστεί από το νομικό πλαίσιο των κρατών μελών στα οποία η ευθύνη μεταφέρεται.
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να συνεισφέρει σε επίπεδο τεκμηρίωσης προχωρώντας σε μία αναλυτική περιγραφή του περιεχομένου των δύο ρυθμιστικών πακέτων, αλλά και εντάσσοντας τα εντός του γεωπολιτικού πλαισίου στο οποίο λαμβάνουν χώρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα ελληνικά δεδομένα. Ο Α. Μπόγρης, Μηχανικός Πληροφορικής και Επικοινωνιών και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, επιχειρεί μία σύντομη παρουσίαση των βασικών στοχεύσεων των DSA & DMA, ενώ στη συνέχεια αναφέρεται, στα εξωχωρικά ρυθμιστικά αποτελέσματα που είναι σε θέση να δημιουργεί η ΕΕ, στον ρόλο των data centers στο γεωπολιτικό σχεδιασμό, στη σημασία των ανοιχτών τεχνολογιών για τον δημόσιο τομέα καθώς και της επένδυσης σε δημόσιες υποδομές κέντρων δεδομένων. Ανοιχτό παραμένει το ερώτημα σχετικά με τη ρυθμιστική αρχή που θα έχει την ευθύνη εφαρμογής των δύο πακέτων σε εθνικό πλαίσιο.
Ακολουθεί μία αναλυτική περιγραφή τόσο του ρυθμιστικού περιεχομένου των DSA & DMA, όσο και των αναγκών στις οποίες επιχειρούν να απαντήσουν αυτές από τον Χρ. Ζαγγανά, δικηγόρο και μέλος της οργάνωσης Homo Digitalis. Η ανάλυσή του εστιάζει στις αλλαγές που θα επιφέρουν τα δύο πακέτα για τους απλούς χρήστες στην καθημερινότητά τους, αλλά και για τους επαγγελματίες χρήστες των πλατφορμών. Κλείνοντας θέτει το θέμα της αποτελεσματικότητας σε σχέση με την αλληλεπίδραση στην πράξη των DSA & DMA με άλλα σχετικά, υφιστάμενα ή μελλοντικά νομοθετήματα της ΕΕ.
Διαβάστε το πλήρες κείμενο εδώ
Πηγή άρθρου: https://www.enainstitute.org/