Τον Ιούνιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα εγκρίνει την πρώτη της έκθεση για την κατάσταση της «Ψηφιακής Δεκαετίας» – ένα σχέδιο που ξεκίνησε το 2022 με στόχους την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων, των δημόσιων υπηρεσιών και την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ανθρώπων. Η Ψηφιακή Δεκαετία μοιάζει όμως περισσότερο με επιχειρηματικό σχέδιο παρά με πρόγραμμα πολιτικής.
Ο στόχος του σχεδίου είναι η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), του 6G, των cloud, του web3 και των άλλων ψηφιακών διαφημιστικών εκστρατειών, στέλνοντας ένα μήνυμα «wake up call» στα κράτη μέλη για να μπούν στο «νέο κύμα της ψηφιακής επανάστασης». Οι «κοινωνικές προκλήσεις» ή οι βλάβες στους ανθρώπους, θεωρούνται δευτερεύουσες . Αυτό ισχύει επίσης για το μοντέλο διακυβέρνησης της πολιτικής της δεκαετίας, στο οποίο η βιομηχανία υπερεκπροσωπείται και η κοινωνία των πολιτών σχεδόν απουσιάζει .
Η ετήσια συνέλευση και οι εκθέσεις της Ψηφιακής Δεκαετίας υποτίθεται ότι είναι το «ετήσιο ραντεβού» (συνάντηση) για τον απολογισμό των ψηφιακών πολιτικών». Χωρίς καμμία προσπάθεια να επικεντρωθεί στους ανθρώπους και χωρίς συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών , θα είναι ένα μια ακόμα συνάντηση «ραντεβού μανκέ» (χαμένη ευκαιρία).
Το 2022, η ΕΕ ενέκρινε το πρόγραμμα πολιτικής της για την Ψηφιακή Δεκαετία με στόχους για την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών:
- Το 100% των βασικών δημόσιων υπηρεσιών να είναι προσβάσιμες στο διαδίκτυο
- Το 80% των πολιτών να έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή ταυτότητα
- Το 75% των εταιρειών της ΕΕ χρησιμοποιούν Cloud/AI/Big Data
- Το 80% του πληθυσμού να αποκτήσει βασικές ψηφιακές δεξιότητες
Η Διακήρυξη Δικαιωμάτων και Αρχών συνδέθηκε για να καθοδηγήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό και να συμπληρώσει τους στόχους ψηφιοποίησης. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πώς τα «δικαιώματα και αξίες» θα αποτελέσουν μέρος της εστίασης των εμπλεκόμενων παραγόντων ή του ετήσιου κύκλου υποβολής εκθέσεων.
Ο χώρος και η πρόσβαση που έχει δοθεί στη βιομηχανία για να διαμορφώσει τη διαδικασία αντικατοπτρίζει πόσο κεντρικά είναι τα συμφέροντα της αγοράς και των οικονομικών στην ψηφιοποίηση της ΕΕ. Αυτές οι προσπάθειες ‘soft law’ lobbying συμβάλλουν στη διαμόρφωση της ατζέντας της ΕΕ για τις ψηφιακές τεχνολογίες με τρόπο που τείνει να αποδυναμώσει το πραγματικό «σκληρό δίκαιο» που διαπραγματεύονται οι συννομοθέτες της ΕΕ και να υπονομεύει τους μηχανισμούς προστασίας των ανθρώπων.
Αντί της ανάπτυξης και του κέρδους της αγοράς, η προσέγγιση της ΕΕ για την ψηφιοποίηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της στην ιδιωτικότητα, την αξιοπρέπεια, την προσβασιμότητα – και την αυξανόμενη ανισότητα και αδικία που πλήττει τις περιθωριοποιημένες ομάδες, που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος των τεχνολογικών βλαβών, της εξορυκτικής δυναμικής και της αόρατης εργασίας/πόρων που απαιτούνται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Εναλλακτική λύση στα επιχειρηματικά μοντέλα της Big Tech
Στο εργαστήριο προετοιμασίας για την κατάσταση της ευρωπαϊκής έκθεσης, οι εκπρόσωποι του κλάδου δεν έκρυψαν τα σχέδιά τους για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών GAFAM. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία τεχνολογίας είναι πρόθυμη να διεκδικήσει την ψηφιακή κυριαρχία προς όφελός της : να δημιουργήσει ευρωπαϊκή υποδομή μέσω πρωτοβουλιών όπως το Gaia-X , για cloud με βάση την Ευρώπη. Αλλά αυτό είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει καθώς η Big Tech έχει πλεονέκτημα δεδομένων και πλεονέκτημα υπολογιστικής ισχύος . Το 2021, οι μη ευρωπαϊκοί πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενούν το 80% των ευρωπαϊκών δεδομένων .
Η κυριαρχία των Big Tech δεν σταματά στο cloud . Μια συνολική τάση είναι η στρατηγική ανάπτυξης των Big Tech στην Ευρώπη σε τομείς δημοσίου συμφέροντος όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, οι δημόσιες υπηρεσίες και η δημόσια διοίκηση.
Ανεξάρτητα από το αν η τεχνολογία που αναπτύσσεται είναι ευρωπαϊκής, αμερικανικής ή κινεζικής ιδιοκτησίας, για να επικεντρωθεί πραγματικά στις κοινωνικές αξίες και τα συμφέροντα των ανθρώπων πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην προστασία δεδομένων και στα θεμελιώδη δικαιώματα. Ως εκ τούτου, πρέπει να δούμε την επένδυση σε αποκεντρωμένες πλατφόρμες που καθοδηγούνται από την κοινότητα και ελεύθερο λογισμικό ανοιχτού κώδικα, ως μέρος της κοινής μας διαδικτυακής υποδομής. Το θέμα δεν είναι απλώς να αναπαράγουμε την υποδομή των Big Tech , αλλά να έχουμε ένα πραγματικό όραμα για τη χρήση και τον ρόλο της τεχνολογίας στις κοινωνίες μας. Ειδικά όταν καυχιέται για τα χρήματα της ΕΕ και του δημοσίου, η τεχνολογία θα πρέπει να οδηγεί σε δημόσια οφέλη.
Ενδυνάμωση των ανθρώπων και υπευθυνότητα των φορέων ψηφιοποίησης
Υπάρχει ένας εγγενής ψηφιακός αποκλεισμός που προκύπτει από την ψηφιοποίηση των περισσότερων δημόσιων υπηρεσιών. Η μορφή «Digital-by-default» επιβαρύνει περισσότερο όσους ήδη αντιμετωπίζουν αποκλεισμό και θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα να χάσουν την αυτονομία τους ή τα δικαιώματά τους . Οι οργανώσεις για τα ψηφιακά δικαιώματα, έχουν εκφράσει τέτοιες ανησυχίες με τον κανονισμό eIDAS , ο οποίος προβλέπει ότι το eID θα χρησιμοποιείται για μια τεράστια γκάμα υπηρεσιών έως το 2030. Στην Τσεχία, η οργάνωση IuRe ηγήθηκε μιας εκστρατείας «δικαίωμα στην αναλογική» για να εκφράσει την ανάγκη offline πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες .
Η επικέντρωση των ανθρώπων στην ανάπτυξη τεχνολογίας σημαίνει ότι οι ζωές των ανθρώπων δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως χώροι δοκιμών τεχνολογίας . Τα στοιχεία έχουν δείξει ότι είναι συχνά οι περιθωριοποιημένες ομάδες στις κοινωνίες μας που πλήττονται σοβαρά από αυτά τα τεχνολογικά πειράματα.
Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν προειδοποιήσει για μερικές από τις πιο επιβλαβείς χρήσεις τεχνολογίας που συμβαίνουν ήδη στην Ευρώπη : παρακολούθηση και αναγνώριση ατόμων σε δημόσιους χώρους, πρόβλεψη της πιθανότητας εγκληματικότητας και λήψη κρίσιμων αποφάσεων για άτομα που καθορίζουν την πρόσβαση στην πρόνοια, την εκπαίδευση. και την απασχόληση.
Στις διαπραγματεύσεις για το AI Act , ένας συνασπισμός της κοινωνίας των πολιτών πίεσαν για την ενδυνάμωση των ατόμων που επηρεάζονται από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, τη λογοδοσία των ιδρυμάτων που χρησιμοποιούν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και την απαγόρευση των χρήσεων AI που δημιουργούν υψηλούς κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων.
Παραπλανητικές τεχνολογικές λύσεις για την κλιματική κρίση
Η ψηφιακή δεκαετία παρουσιάζεται ως βασικός παράγοντας της πράσινης μετάβασης. Ωστόσο, η « αδελφοποίηση της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης » δημιουργεί μια παραπλανητική εικόνα της ικανότητας της τεχνολογίας να λύσει την κλιματική κρίση. Αντίθετα, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις για τις αρνητικές επιπτώσεις της τεχνολογίας στο κλίμα και το περιβάλλον.
Αντί να αναπτύσσουμε μια ψευδή αφήγηση ότι η τεχνολογία είναι η απόλυτη λύση στην κλιματική κρίση, πρέπει να υιοθετήσουμε μοντέλα επάρκειας , να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας και να αναγνωρίσουμε τη συνέχεια μεταξύ της αποικιακής εκμετάλλευσης του παρελθόντος και των τρεχουσών εξορυκτικών πρακτικών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να περιορίσει την πρόσβαση της βιομηχανίας για να επηρεάσει τις ψηφιακές πολιτικές της ΕΕ και να συνεργαστεί ουσιαστικά με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των ανθρώπων και τον πλανήτη.
Πηγή άρθρου: https://edri.org/