Το WWF Ελλάς και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ) ταξίδεψαν τους τελευταίους τρεις (3) μήνες σε περισσότερες περιοχές ανά την Ελλάδα για να πραγματοποιήσουν εκπαιδευτικά εργαστήρια και να συγκροτήσουν ομάδες εργασίας με ενεργούς πολίτες και δημοσίους υπαλλήλους, με στόχο να ενισχύσουν τη δημόσια συμμετοχή των πολιτών σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον. Οι δράσεις αυτές υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του έργου «Πολίτες για το περιβάλλον: Η εκπαίδευση ως εργαλείο αποτελεσματικής συμμετοχής στα κοινά και στη λήψη αποφάσεων».
Ξεκινώντας από την Αθήνα, οι επόμενοι σταθμοί ήταν η Κοζάνη, η Θεσσαλονίκη, η Μυτιλήνη και το Ηράκλειο Κρήτης, όπου συνολικά συμμετείχαν στα εργαστήρια αυτά περισσότεροι από 150 ενεργοί πολίτες και δημόσιοι υπάλληλοι. Κάθε μία πόλη ξεχωριστή, όπως οι άνθρωποί της και οι περιβαλλοντικές προκλήσεις της. Αντικείμενο των εκπαιδευτικών εργαστηρίων ήταν η γνωριμία και εξοικείωση με τις διαδικασίες δημόσιας συμμετοχής που αφορούν στα περιβαλλοντικά θέματα. Τα εργαστήρια αυτά είχαν έντονα διαδραστικό χαρακτήρα και αποτέλεσαν σημείο συνάντησης, αλλά και γόνιμου διαλόγου μεταξύ εκπροσώπων τοπικών περιβαλλοντικών και πολιτιστικών ομάδων, μελών της επιστημονικής κοινότητας και της δημόσιας διοίκησης. Εκεί, συζητήθηκαν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πολίτες όταν συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων για το περιβάλλον, και ιδίως στις δημόσιες διαβουλεύσεις επί σχεδίων νόμων, ή σχεδίων, και κατά την αδειοδότηση έργων ή δραστηριοτήτων. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες/ουσες διαμόρφωσαν από κοινού προτάσεις για τη βελτίωση και την ενίσχυση του υφιστάμενου νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου για τη δημόσια συμμετοχή στα περιβαλλοντικά θέματα.
Πώς, όμως, βίωσαν οι ίδιοι/ες οι συμμετέχοντες/ουσες τα εργαστήρια αυτά;
«Οι «Πολίτες για το Περιβάλλον» αποτέλεσαν για μένα αλλά και τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, ενθάρρυνση για να συνεχίσουμε την ενεργό συμμετοχή, μα και επιβεβαίωση της αξίας της συλλογικής προσπάθειας για την καθιέρωση ουσιαστικής πολιτειακής νοοτροπίας!» (Π.Μ., συμμετέχων στο εργαστήριο στο Ηράκλειο)
«Ως περιβαλλοντολόγος, δεν είχα στρέψει τη προσοχή μου στην πολιτική, αλλά πλέον στην πράξη η καθημερινή μας ζωή επηρεάζεται άμεσα. Αυτό το σεμινάριο μου έδωσε την ευκαιρία να μάθω και να ακούσω πώς μπορώ να αντισταθώ σε αντι-οικολογικές και αντι-επιστημονικές παρεμβάσεις σε φυσικά οικοσυστήματα, πολεμώντας τη διαφθορά και προστατεύοντας τη φύση», (Π.Μ., συμμετέχουσα στο εργαστήριο στη Μυτιλήνη)
«Η δημόσια διαβούλευση στην Ελλάδα φάνταζε εξαιρετικά σύνθετη και στριφνή διαδικασία. Ένιωθα χαμένα και χωρίς να ξέρω πώς να συνεισφέρω. Μέσα από το εργαστήριο πιστεύω ότι μας δόθηκαν κάποια από τα εργαλεία για τη συμμετοχή μας στις δημόσιες διαβουλεύσεις, οι γνώσεις για το πώς και πού μπορούμε να μπούμε, δόθηκε επίσης μία συνολική εικόνα της κατάσταση της δημόσιας διαβούλευσης, όμως από τα πιο σημαντικά πιστεύω ότι δόθηκε η ευκαιρία να ονειρευτούμε και να σχεδιάσουμε ένα σύστημα δημόσιας διαβούλευσης όπως πιστεύουμε εμείς ότι θα ήταν λειτουργικό. Επίσης ήρθαμε σε επαφή με άτομα της πόλης και άτομα της WWF ενισχύοντας τις συμμαχίες και δημιουργώντας δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ ατόμων που μάχονται για τα ίδια πράγματα», (Ε.Φ., συμμετέχουσα στο εργαστήριο στη Θεσσαλονίκη)
«Έμαθα περισσότερους τρόπους παρέμβασης σε διαβουλεύσεις. Γνώρισα εξαιρετικούς ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτό που κάνουν και έχουν πάθος και όρεξη να προσφέρουν. Άκουσα διαφορετικές απόψεις και τρόπους προσέγγισης ζητημάτων. Επιβεβαίωσα αυτό που κι εγώ έχω διαπιστώσει, δηλαδή πως η κοινωνία των πολιτών, όταν αγωνίζεται με τεκμηριωμένα και πειστικά επιχειρήματα, μπορεί να καταφέρει πολλά πράγματα. Να βελτιώσει νομοθετικές παρεμβάσεις ή να αντικρούσει λανθασμένες και άδικες. Μπράβο σε ολόκληρη την ομάδα του WWF!», (Ν.Τ., συμμετέχων στο εργαστήριο στην Κοζάνη)
Μετά την ολοκλήρωση αυτού του κύκλου των δια ζώσης εργαστηρίων και ομάδων εργασίας, ο δημόσιος διάλογος συνεχίζεται διαδικτυακά στη νέα πλατφόρμα ανοιχτού διαλόγουEcodialogues – Διάλογοι για το κλίμα και τη φύσηπου έχει δημιουργήσει το WWF Ελλάς για τη φιλοξενία συζητήσεων, αλλά και δημόσιων διαβουλεύσεων. Μέσα στην πλατφόρμα, από τις 29 Μαρτίου και μέχρι τις 28 Απριλίου το ενδιαφερόμενο κοινό μπορεί να συμμετέχει στις Συζητήσεις, που στόχο έχουν την ενίσχυση του υφιστάμενου νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου για τη δημόσια συμμετοχή σε περιβαλλοντικά θέματα. Συγκεκριμένα, θα μπορεί να γράψει τις απόψεις του σχετικά με το πώς μπορούν να βελτιωθούν οι υφιστάμενες διαδικασίες δημόσιας συμμετοχής, τόσο κατά τη διαμόρφωση νόμων, πολιτικών και σχεδίων για το περιβάλλον, την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, όσο και την εφαρμογή της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας, καθώς επίσης και σχετικά με νέους τρόπους συμμετοχής σε διαδικασίες που είτε προβλέπεται σήμερα, είτε όχι, η συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων για τα περιβαλλοντικά θέματα.
Στη συνέχεια, το WWF Ελλάς και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ) θα επεξεργαστούν της προτάσεις αυτές με σκοπό να διαμορφώσουν ένα σχέδιο μιας συνεκτικής πρότασης πολιτικής που θα βελτιώνει τις διαδικασίες δημόσιες συμμετοχής, την οποία θα παρουσιάσουν δημόσια και θα θέσουν σε δημόσια διαβούλευση. Στόχος μας είναι η τελική πρόταση πολιτικής που θα συνδιαμορφωθεί και θα κατατεθεί ενώπιον των αρμόδιων αρχών, να αποτελέσει ένα φιλόδοξο, αλλά και ρεαλιστικό πλαίσιο για την ενίσχυση του ρόλου των πολιτών στη διαμόρφωση και εφαρμογή αποφάσεων για το περιβάλλον.
Το έργο «Πολίτες για το Περιβάλλον» που ξεκίνησε να υλοποιείται τον Απρίλιο 2021, έχει ως στόχο την ενδυνάμωση της φωνής των πολιτών προκειμένου να συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν περιβαλλοντικά θέματα. Μέσα από μία σειρά εργαστηρίων και εκπαιδευτικών εργαλείων που υπάρχουν αναρτημένα στην πλατφόρμα του έργου citizens4environment.wwf.gr, οι πολίτες μπορούν να βρουν τρόπους για προστατεύσουν τεκμηριωμένα και αποτελεσματικά τον τόπο τους. Το έργο θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο 2023 με την συνδιαμόρφωση από κοινού με την κοινωνία των πολιτών μίας πρότασης πολιτικής για την βελτίωση των διαδικασιών δημόσιας συμμετοχής. Μια πρόταση για ουσιαστική βελτίωση όλων των διαδικασιών δημόσιας συμμετοχής, που εφόσον υιοθετηθεί από την Πολιτεία, θα ανοίξει τον δρόμο για μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική συμμετοχή όλων μας στις αποφάσεις και τις διαδικασίες που τόσο άμεσα επηρεάζουν την ίδια μας τη ζωή.Το περιβάλλον είναι το σπίτι μας και η προστασία του είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουμε το μέλλον μας!
Tο έργο «Πολίτες για το Περιβάλλον» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το WWF Ελλάς και εταίρο την Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ). Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Activecitizensfund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Περισσότερες πληροφορίες: www.activecitizensfund.gr.
Ευχαριστούμε θερμά για τη δωρεάν διάθεση αιθουσών από την Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης για την πραγματοποίηση του εργαστηρίου στην Κοζάνη, αλλά και τους άλλους χώρους φιλοξενίας στις υπόλοιπες πόλεις.
