Το καλοκαίρι του 2025, το λεγόμενο «Chat Control» απέκτησε τεράστια δημοσιότητα. Ο λόγος; Στις 13 ή 14 Οκτωβρίου, οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα ψηφίσουν αν θα υποστηρίξουν ή θα απορρίψουν έναν νόμο που θα επιβάλλει μαζική παρακολούθηση, θα καταστρέψει την κρυπτογράφηση και θα τερματίσει την ανωνυμία στο διαδίκτυο: τον Κανονισμό CSA της ΕΕ. Ευτυχώς, το νομοθετικό σύστημα της ΕΕ διαθέτει δημοκρατικούς μηχανισμούς ελέγχου που μας δίνουν ακόμα ελπίδες να σταματήσουμε αυτά τα δρακόντεια μέτρα.
Από το καλοκαίρι του 2025, ένα ζήτημα ψηφιακών δικαιωμάτων έχει ξεπεράσει τα όρια των Βρυξελλών και έχει γίνει θέμα συζήτησης για influencers, βουλευτές και απλούς πολίτες: το «Chat Control».
Εξαιτίας των εξαιρετικά αυστηρών μέτρων που προβλέπει, το Chat Control έχει δικαίως προσελκύσει την προσοχή του κοινού και έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πολλοί έχουν τονίσει ότι θα πλήξει ιδιαίτερα δημοσιογράφους, ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητες, γονείς που μοιράζονται οικογενειακές φωτογραφίες, δικηγόρους και παραδόξως ακόμα και τα ίδια τα παιδιά που υποτίθεται ότι θέλει να προστατεύσει.
Ευτυχώς, μπορούμε ακόμα να δράσουμε συλλογικά για να προστατεύσουμε την ΕΕ από το Chat Control. Διαβάστε παρακάτω πώς μπορείτε να συμβάλετε!
Ο νόμος που βρίσκεται στο επίκεντρο είναι το σχέδιο Κανονισμού της ΕΕ για την Παιδική Σεξουαλική Κακοποίηση (CSA). Από την πρώτη στιγμή που προτάθηκε το 2022 από την αμφιλεγόμενη πρώην Επίτροπο Ylva Johansson, το EDRi και η καμπάνια Stop Scanning Me έχουν καταγγείλει ότι, παρά τους επίσημους στόχους για τον εντοπισμό υλικού παιδικής κακοποίησης στο διαδίκτυο, τα προτεινόμενα μέτρα δεν είναι ούτε τεχνικά εφικτά ούτε νομικά θεμιτά.
Τι ακριβώς προβλέπει το νομοσχέδιο Chat Control;
- Μαζική σάρωση ιδιωτικών μηνυμάτων: Οι ιδιωτικές επικοινωνίες αθώων πολιτών θα ελέγχονται με αναξιόπιστα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, μήπως τυχόν περιέχουν παράνομο υλικό. Πρόκειται για κλασική περίπτωση μαζικής παρακολούθησης που παραβιάζει το τεκμήριο αθωότητας και είναι μαθηματικά αναποτελεσματική. Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι οι έλεγχοι θα είναι στοχευμένοι, αλλά εξηγούμε αναλυτικά εδώ γιατί αυτός ο ισχυρισμός είναι παραπλανητικός.
- Καταστροφή της κρυπτογράφησης: Η πρόταση απαιτεί από υπηρεσίες όπως το WhatsApp και το Signal να σαρώνουν μηνύματα που είναι κρυπτογραφημένα από άκρη σε άκρη. Ειδικοί από όλο τον κόσμο έχουν ξεκαθαρίσει ότι αυτό είναι τεχνικά αδύνατο χωρίς να καταστραφεί η ασφάλεια αυτών των υπηρεσιών. Θα ήταν σαν να εγκαθιστούμε κατασκοπευτικό λογισμικό σε εκατομμύρια συσκευές. Εκτός από τον κυβερνοεφιάλτη που δημιουργεί (τόσο σοβαρό που ακόμη και οι μυστικές υπηρεσίες προειδοποιούν!), τόσο ο ΟΗΕ όσο και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχουν επισημάνει ότι η αποδυνάμωση της κρυπτογράφησης συνιστά σοβαρότατη παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα.
- Υποχρεωτική επαλήθευση ηλικίας και τέλος ανωνυμίας: Η πρόταση θα καταστήσει πιθανό να απαιτείται από όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες επικοινωνίας να επαληθεύουν την ηλικία των χρηστών. Όμως, όπως έχουμε αποδείξει, όλα τα υπάρχοντα συστήματα επαλήθευσης ηλικίας απειλούν την ελευθερία έκφρασης, την αυτονομία και την ιδιωτικότητα. Αυτά τα μέτρα θα οδηγήσουν σε συστηματικό αποκλεισμό όσων δεν διαθέτουν ψηφιακά έγγραφα ταυτότητας και θα σημάνουν το τέλος της διαδικτυακής ανωνυμίας. Αυτό θέτει σε κίνδυνο πληροφοριοδότες, ακτιβιστές, άτομα που αναζητούν ιατρική βοήθεια και πολλούς άλλους.
Συνοπτικά, οι αρνητικές επιπτώσεις του Chat Control στη δημοκρατία θα είναι καταστροφικές. Νομιμοποιώντας αυτές τις επικίνδυνες πρακτικές, η ΕΕ θα στείλει το μήνυμα σε όλο τον κόσμο ότι το απόρρητο των ψηφιακών επικοινωνιών δεν έχει πλέον καμία αξία.
Γιατί το Chat Control έγινε ξαφνικά viral;
Στις 13 ή 14 Οκτωβρίου 2025, θα διεξαχθεί η κρίσιμη ψηφοφορία για τον Κανονισμό CSA στο Συμβούλιο της ΕΕ (το όργανο όπου συμμετέχουν οι κυβερνήσεις των κρατών μελών). Δυστυχώς, οι χώρες της ΕΕ πιέζονται να τοποθετηθούν επίσημα υπέρ του Chat Control.
Η καλή είδηση είναι ότι το νομοσχέδιο έχει ακόμα πολλά στάδια να περάσει πριν γίνει νόμος. Δεν έχει καν φτάσει στις τελικές διαπραγματεύσεις (τους λεγόμενους τριλόγους) – και ίσως να μην φτάσει ποτέ. Το ευρωπαϊκό νομοθετικό σύστημα διαθέτει μηχανισμούς ελέγχων και ισορροπιών που εξασφαλίζουν δημοκρατικό έλεγχο, και ευτυχώς πολλοί νομοθέτες ακούν τα επιστημονικά δεδομένα.
Η κρίσιμη σημασία των δημοκρατικών θεσμών της ΕΕ
Βασικό αντίβαρο αποτελεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε ενδεχόμενες τελικές διαπραγματεύσεις. Το Κοινοβούλιο έχει ήδη υιοθετήσει μια ισχυρή θέση που συμφωνήθηκε το 2023 με ευρεία διακομματική συναίνεση. Η θέση αυτή απορρίπτει τη μαζική παρακολούθηση, διασφαλίζει την ακεραιότητα της κρυπτογράφησης και θέτει αυστηρούς περιορισμούς στην επαλήθευση ηλικίας. Αυτό είναι κρίσιμο, διότι αν το Συμβούλιο υιοθετήσει μια προβληματική θέση, θα βασιστούμε στο Κοινοβούλιο για να μας προστατεύσει. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο ιστορικά έχει λιγότερη διαπραγματευτική δύναμη, και ο επικεφαλής ευρωβουλευτής φαίνεται να εξετάζει πιο ελαστική στάση απέναντι στην κρυπτογράφηση. Γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίας το Κοινοβούλιο να μείνει σταθερό στις θέσεις του.
Ενθαρρυντικό είναι επίσης ότι μετά από 3 χρόνια εντατικών συζητήσεων, οι κυβερνήσεις της ΕΕ παραμένουν διχασμένες. Ενώ χώρες όπως η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Ισπανία και η Δανία υποστηρίζουν σταθερά τη μαζική σάρωση και την καταστροφή της κρυπτογράφησης, άλλες έχουν εκφράσει σοβαρές ανησυχίες. Το Λουξεμβούργο, η Αυστρία, η Γερμανία και η Πολωνία έχουν σταθερά εναντιωθεί στο Chat Control, ενώ η Ολλανδία, η Σλοβενία, η Φινλανδία, το Βέλγιο, η Τσεχία και η Εσθονία έχουν κατά καιρούς είτε διαφωνήσει είτε απείχαν.
Γνωρίζουμε όμως ότι η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – που έχει γίνει διαβόητη για το παράνομο lobbying υπέρ της δικής της πρότασης – καταβάλλει κάθε προσπάθεια να πείσει τα κράτη μέλη. Κυκλοφορούν φήμες ότι ορισμένες χώρες, κυρίως η Γερμανία, δέχονται πιέσεις να «υποχωρήσουν» – γι’ αυτό η ψηφοφορία του Οκτωβρίου θα είναι καθοριστική.
Τι μπορείτε να κάνετε εσείς τώρα;
Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή οι πολίτες σε όλη την ΕΕ να κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χρειάζονται την υποστήριξή μας για να παραμείνουν σταθεροί στη θέση τους. Ακόμα πιο επείγον, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών πρέπει να ακούσουν ότι αντιτιθέμεθα σε μέτρα που ισοδυναμούν με Chat Control. Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, έχουν υποχρέωση να απορρίψουν τον Κανονισμό CSA εάν δεν προστατεύει τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και την ασφάλειά μας. Το τρέχον κείμενο του Συμβουλίου που θα τεθεί σε ψηφοφορία τον Οκτώβριο απέχει παρασάγγας από αυτές τις προϋποθέσεις.
Υπογράψτε την αναφορά της καμπάνιας Stop Scanning Me και ενωθείτε με χιλιάδες συμπολίτες μας που αντιστέκονται στην επίθεση κατά της ασφαλούς επικοινωνίας. Μόλις συγκεντρώσουμε επαρκείς υπογραφές, θα παραδώσουμε την αναφορά στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, όπως έχουμε κάνει και στο παρελθόν.
Πηγή άρθρου: https://edri.org/